Nauka śpiewu

Śpiew – czynność polegająca na wytwarzaniu dźwięków o charakterze muzycznym za pomocą głosu. Każda osoba potrafiąca mówić potrafi też śpiewać, ponieważ śpiew pod wieloma względami jest jedynie formą przedłużonej mowy. Śpiewanie na wysokim amatorskim bądź profesjonalnym poziomie wymaga wielu regularnych ćwiczeń i zawsze nauczyciela, który obiektywnie ocenia zarówno głos, jak i wskazuje błędy techniczne i brzmieniowe, których śpiewający nie jest w stanie obiektywnie ocenić. Śpiewający subiektywnie może błędnie ocenić barwę, brzmienie, sposób emisji, co wynika z czysto fizycznej i akustycznej kwestii słyszenia samego siebie, podobnej do np. efektu Dopplera (dźwięk oddalony/odbity wydaje się niższy lub wyższy). Śpiewak ze słuchem absolutnym jest w stanie śpiewać pod dźwiękiem lub nad dźwiękiem (nieczysto) z powodu błędnego punktu odniesienia, jakim jest bliskość aparatu słuchowego i emisyjnego strun głosowych. Dopiero ustawienie czyli impostacja głosu – techniczna, mechaniczna korekcja odruchów i wpojenie sobie techniki daje efekt czystego dźwięku o prawidłowej wysokości słyszalnego u odbiorcy oddalonego kilkanaście metrów od śpiewaka.

Nauka śpiewu jest bardzo luźna, wręcz eteryczna, ponieważ ciężko jest "dostroić" instrument znajdujący się we wnętrzu człowieka, a przede wszystkim w jego umyśle. Podstawa pięknego śpiewania to poprawne oddychanie, zwane przeponowym. Wdech i wydech muszą się odbywać z wykorzystaniem nie tylko płuc, ale przede wszystkim przepony, czyli mięśnia płaskiego oddzielającego płuca od jamy brzusznej (umiejscowionego tuż pod żebrami). Emisja głosu, co należy podkreślić, jest czynnością intelektualną i ruchową. To znaczy, że tworzenie dźwięku nie polega tylko na mechanicznym działaniu poszczególnych narządów i mięśni. Intelektualny charakter emisji głosu oznacza, że jest ona świadomą i celową. Mechaniczne wykonywanie ćwiczeń głosowych bez udziału świadomości i bez konkretnego celu prowadzi do błędów emisyjnych oraz utrwalania złych nawyków.

Warto uczyć się emisji, ponieważ poznając swój głos, poznajemy siebie. Pracując z dźwiękiem możemy otworzyć się na jego terapeutyczne działanie, odkrywać swój potencjał, wyzwalać kreatywność oraz pozwalać sobie na osobisty rozwój. Nauka emisji głosu może stać się dla nas rodzajem radosnej zabawy, środkiem antystresowym i przynieść nam o wiele więcej korzyści niż tylko umiejętne wydobywanie głosu.

„Postawienie głosu, czyli impostacja, to coś w rodzaju regulacji silnika samochodowego: na upartego dojedzie człowiek i na niewyregulowanym, tyle, że nie za daleko. Postawienie głosu stanowi być albo nie być śpiewaka. Śpiew nie jest przyrodzoną umiejętnością ludzką; źle ustawiony silnik samochodu śpiewaka może w ogóle z miejsca nie ruszyć. Aktorskie auto jakoś się pewnie będzie telepać bez regulacji, choć może wylądować w stacji obsługi” (M. Świdziński, Dzisiejsza polska mowa sceniczna). Ten krótki cytat jest esencją tego, czym dla osób pracujących głosem jest jego impostacja. Impostacja głosu, czyli jego prawidłowe ustawienie/ postawienie jest wyrazem wszechstronnego opanowania narządu głosowego. Nie ma głosów brzydkich, są tylko głosy źle postawione. Jeśli usunie się przyczynę powodującą wadliwe wydobycie głosu oraz uzyska konieczne zharmonizowanie wszystkich ruchów i czynności głosotwórczych, głos zabrzmi prawidłowo i ładnie. Ale trzeba uczciwie powiedzieć, że jest to efekt wieloletniej nauki śpiewu i systematycznych ćwiczeń.